ਇਸ ਗੋਤ ਦਾ ਮੋਢੀ ਜੱਟਾਣਾ ਸੀ । ਇਹ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਯਾਦਵ ਬੰਸੀ ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਖਾਨਦਾਨ ਵਿਚੋਂ ਦੱਸਦੇ ਹਨ । ਭੱਟੀ ਰਾਜਪੂਤ ਵੀ ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਬੰਸ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ । ਰਾਉ ਭੱਟੀ ਤੀਜੀ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਉਸ ਨੇ ਬਠਿੰਡੇ ਦਾ ਕੱਚਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਬਣਾਇਆ ਸੀ । ਲੱਖੀ ਜੰਗਲ ਤੇ ਭੱਟਨੇਰ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ‘ਚ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਭੱਟੀ ਰਾਉ ਦੀ ਬੰਸ ਵਿੱਚੋਂ ਵਿਜੇ ਰਾਉ, ਦੇਵ ਰਾਜ, ਜੈਸਲ, ਹੇਮ ਤੇ ਜੂੰਧਰ ਰਾਉ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਏ ਹਨ ।
ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਗੱਜ਼ਨੀ ਦੇ ਤਖ਼ਤ ਉੱਤੇ ਮਹਿਮੂਦ ਗੱਜ਼ਨਵੀ ਅਤੇ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਤਖ਼ਤ ਉੱਤੇ ਜੈਪਾਲ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ । ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਤਲੁਜ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਬਿਜੇ ਰਾਏ ਭੱਟੀ ਬਠਿੰਡੇ ਤੇ ਭੱਟਨੇਰ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਤੇ ਰਾਜ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਜੈਪਾਲ ਨੇ ਮਹਿਮੂਦ ਦੀ ਈਨ ਮੰਨ ਲਈ ਸੀ ਪਰ ਬਿਜੇ ਰਾਏ ਮਹਿਮੂਦ ਤੋਂ ਆਕੀ ਸੀ । ਇਸ ਲਈ ਮਹਿਮੂਦ ਨੇ 1004 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਬਠਿੰਡੇ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ । ਭੱਟੀਆਂ ਨੇ ਮਹਿਮੂਦ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ ਪਰ ਹਾਰ ਗਏ। ਕੁੱਝ ਭੱਟੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੇ, ਕੁਝ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣਾ ਲਏ ਗਏ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਭੱਟਨੇਰ ਵਲ ਦੌੜ ਗਏ। ਬਿਜੇ ਰਾਏ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਦੇਵਰਾਜ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਥਾਂ ਰਾਜਾ ਬਣਿਆ। ਦੇਵਰਾਜ ਦੀ ਬੰਸ ਵਿਚੋਂ ਰਾਊ ਜੈਸਲ ਹੋਇਆ ਜਿਸਨੇ ਜੈਸਲਮੇਰ ਦੀ ਮੌੜੀ ਗੱਡੀ। ਜੈਸਲ ਦੀ ਬੰਸ ਵਿਚੋਂ ਹਿੰਦੂ ਭੱਟੀ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਦੂਸਲ ਦੀ ਬੰਸ ਵਿਚੋਂ ਸਿੱਧੂ-ਬਰਾੜ, ਜੱਟਾਣੇ ਤੇ ਵੱਟੂ ਆਦਿ 21 ਗੋਤਾਂ ਦੇ ਜੱਟ ਹਨ । ਜੈਸਲ ਦਾ ਭਤੀਜਾ ਹੇਮ ਆਪਣੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋਕੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ 1180 ਈਸਵੀ ਦੇ ਲਗਭਗ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ। ਹਿੱਸਾਰ ਤੇ ਬਠਿੰਡੇ ਦੇ ਕੁਝ ਇਲਾਕੇ ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਰਾਜ ਚੌਹਾਨ ਦਾ ਰਾਜ ਵੀ ਬਠਿੰਡੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ । 1192 ਈਸਵੀਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਰਾਜ ਦੀ ਹਾਰ ਮਗਰੋਂ ਇਹ ਇਲਾਕਾ ਫਿਰ ਗੌਰੀਆਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ। ਹੇਮ ਨੇ ਗੌਰੀਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਸੀ । ਇਸ ਲਈ ਗ਼ੌਰੀਆਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾਰ ਤੇ ਬਠਿੰਡੇ ਦਾ ਇਲਾਕਾ ਹੇਮ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ । ਹੇਮ ਨੇ ਹਿੱਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿਲ੍ਹਾ ਬਣਾਕੇ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਹੇਮ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਜੂੰਦਰ ਦੇ 21 ਪੁੱਤਰ ਸਨ। ਇਸ ਦੀ ਬੰਸ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇਰਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਨਵੇਂ ਗੋਤ ਚਾਲੂ ਕਰ ਲਏ। ਜੂੰਦਰ ਦੇ ਪਿਤਾ ਹੇਮ ਦੀ ਮੌਤ 1212 ਈਸਵੀਂ ਵਿੱਚ ਹੋਈ।
ਜੂੰਦਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਬਟੇਰ ਰਾਉ ਦੀ ਬੰਸ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿੰਧੂ ਬਰਾੜ ਹਨ। ਅੱਚਲ ਦੀ ਬੰਸ ਵਿੱਚੋਂ ਜੱਟਾਣੇ, ਵੱਟੂ ਤੇ ਬੋਦਲੇ ਜੱਟ ਹਨ। ਜੱਟਾਣੇ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਮੇਪਾਲ ਸੀ। ਜੱਟਾਣੇ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਤੋਂ ਗੋਤ ਜੱਟਾਣਾ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ। ਜੂੰਦਰ ਦੀ ਬੰਸ ਦੇ ਲੋਕ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਨ । ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦੀ ਔਲਾਦ ਸਤਲੁਜ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਪਾਸੀਂ ਖਿਲਰ ਗਈ। ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੱਕ ਸਾਰਾ ਦੱਖਣੀ ਮਾਲਵਾ ਰੋਕ ਲਿਆ । ਲੁਧਿਆਣਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉੱਚਾ ਜੱਟਾਣਾ, ਜੱਟਾਣਾ ਅਤੇ ਮੁਕਤਸਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਾਂਦਰ ਜੱਟਣਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪਿੰਡ ਹਨ। ਮਾਨਸਾ ਦੇ ਸਰਦੂਲਗੜ੍ਹ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚੂੜੀਆਂ, ਟਿੱਬੀ, ਜੱਟਾਣਾ ਕਲਾਂ ਤੇ ਜੱਟਾਣਾ ਖੁਰਦ ਵੀ ਇਸ ਬਰਾਦਰੀ ਦੇ ਪਿੰਡ ਹਨ। ਕੁਝ ਜੱਟਾਣੇ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ, ਬਠਿੰਡਾ ਤੇ ਸੰਗਰੂਰ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕੁਝ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵੱਸਦੇ ਹਨ। ਹਰਿਆਣੇ ਦੇ ਸਿਰਸਾ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕਈ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਜੱਟਾਣੇ ਗੋਤ ਦੇ ਜੱਟ ਵੀ ਵਸਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜੱਟਾਣੇ ਗੋਤ ਦੇ ਜੱਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਹੈ । ਇਹ ਬਹੁਤੇ ਮਾਲਵੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਬਾਦ ਹਨ। ਭੱਟੀ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਲੋਕ ਮਹਿਮੂਦ ਗੱਜ਼ਨਵੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਗਿਆਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਰਾਜਸਤਾਨ ਵੱਲ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ। ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਲੋਕ ਫਿਰ ਵਾਪਸ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਆਕੇ ਵਸ ਗਏ ਸਨ। ਜੱਟਾਣੇ ਗੋਤ ਦੇ ਲੋਕ ਜੱਗਪਾਲ ਗੋਤ ਦੇ ਜੱਟਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੀ ਬਰਾਦਰੀ ਵਿੱਚੋਂ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਦੋਵੇਂ ਅੱਚਲ ਭੱਟੀ ਦੀ ਬੰਸ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ। ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਉਪਗੋਤ ਹਨ।
ਜੂਦਰ ਦੇ 21 ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਪੀਪੜ ਰਾਉ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਦਲਿਤ ਜਾਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਲਮਿਲ ਗਈ ਸੀ। ਸਿੱਧੂ ਗੋਤ ਦੇ ਮੱਜ੍ਹਬੀ ਸਿੱਖ ਇਸ ਦੀ ਬੰਸ ਵਿਚੋਂ ਹਨ। ਜੱਟਾਣਾ ਜੱਟਾਂ ਦਾ ਉੱਘਾ ਤੇ ਛੋਟਾ ਗੋਤ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਸਿੱਧੂ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਇਕ ਸ਼ਾਖ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਜੱਟ ਯਾਦਵ ਬੰਸੀ ਆਰੀਆ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਘਰ ਸਿੰਧ ਸੀ। ਇਹ ਸਿੰਧ ਤੋਂ ਹੀ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਰਾਜਸਤਾਨ, पॅडभी ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮਾਲਵਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਕੇ ਆਬਾਦ ਹੋਏ। ਸਨ। ਬਦੇਸ਼ੀ ਹਮਲਿਆਂ ਤੇ ਕਾਲ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਜੱਟ ਕਬੀਲੇ ਇਕ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਜਗ੍ਹਾ ਦੂਰ ਤਕ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ । ਜੱਟ ਪਾਣੀ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿਕੇ ਹੀ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।
