ਭੱਠਲ ਭੱਟੀ ਰਾਜਪੂਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ । ਭੱਠਲ ਗੋਤ ਦਾ ਮੋਢੀ ਭੱਠਲ ਸੀ । ਇਹ ਭੱਟੀ ਖਾਨਦਾਨ ਦੇ ਰਾਉ ਜੁੰਦਰ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ । ਧਾਲੀਵਾਲ ਤੇ ਜੌਹਲ ਵੀ ਇਸੇ ਬੰਸ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ । 1398 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਤੈਮੂਰ ਲੰਗਾ2 ਨੇ ਭੱਟਨੇਰ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਕੇ ਤੇ ਲੁੱਟਮਾਰ ਕਰਕੇ ਬਰਬਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਕਈ ਜੱਟ ਕਬੀਲੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੋਂ ਉੱਠ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ । ਇਸ ਸਮੇਂ ਹੀ ਭੱਠਲ (ਭੱਟਲ) ਉਥੋਂ ਉਜੜ ਕੇ ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਲੁਧਿਆਣੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਭੱਠਾ ਧੂਹਾ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ । ਭੱਠਲ ਜੱਟਾਂ ਨੇ ਏਥੇ ਹੀ ਕੱਚਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਬਣਾਕੇ ਆਪਣਾ ਟਿਕਾਣਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ । ਇਹ ਪਿੰਡ ਬੁੱਢੇ ਨਾਲੇ ਉਪਰ ਸੀ । ਦਰਿਆ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਵੇਂ ਪਿੰਡ ਭਨੌੜ ਦੀ ਮੋੜ੍ਹੀ ਗੱਡੀ। ਇਹ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ । ਦਾਖੇ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਹਸਨਪੁਰ ਵੀ ਭੱਠਲਾਂ ਨੇ ਹੀ ਆਬਾਦ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਪਿੰਡ ਭੱਠਲ ਬਲਾਕ ਦੋਰਾਹਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਲੁਧਿਆਣਾ ਵੀ ਭੱਠਲ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਤੇ ਉੱਘਾ ਪਿੰਡ ਹੈ ।
ਮਾਝੇ ਵਿੱਚ ਭੱਠਲ ਤੇ ਭੱਠਲ ਸਹਿਜਾ ਸਿੰਘ ਆਦਿ ਕਈ ਪਿੰਡ ਭੱਠਲ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਹਨ । ਲੁਧਿਆਣੇ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਤੋਂ ਉੱਠਕੇ ਕੁਝ ਭੱਠਲ ਸੰਗਰੂਰ, ਪਟਿਆਲਾ ਤੇ ਮਾਨਸਾ ਆਦਿ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਬਾਦ ਹੋ ਗਏ । ਬਰਨਾਲੇ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਭੱਠਲ ਨਾਮੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪਿੰਡ ਭੱਠਲ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਹੀ ਹੈ । ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਸਰਦਾਰ ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਭੱਠਲ ਤੇ ਕਾਮਰੇਡ ਹਰਦਿੱਤ ਸਿੰਘ ਭੱਠਲ ਮਹਾਨ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮੀਏ ਸਨ । ਮਾਨਸਾ ਦੇ ਬੁਢਲਾਡੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇੱਕ ਭੱਠਲ ਪਿੰਡ ਭੱਠਲਾਂ ਦਾ ਹੀ ਹੈ । ਪਟਿਆਲੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਧਰੇੜੀ ਜੱਟਾਂ ਵੀ ਭੱਠਲਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪਿੰਡ ਹੈ । ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਭੱਠਲ ਨਾਮ ਦੇ ਕਈ ਪਿੰਡ ਭੱਠਲ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਹਨ । ਬਹੁਤੇ ਭੱਠਲ ਮਾਲਵੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਬਾਦ ਹਨ। ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਲੁਧਿਆਣੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕਾਫੀ ਭੱਠਲ ਜੱਟ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਏ ਹਨ । ਸਾਰੇ ਭੱਠਲ ਹੀ ਜੱਟ ਸਿੱਖ ਹਨ । ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਭੱਠਲ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਹੈ ।
